Seyahat Sözlüğü

Jet Lag Nedir?

Jet lag, çoğunlukla uzun süreli uçuşlar sonrasında ortaya çıkan, vücudun biyolojik saati ile iniş yapılan yerin saatinin uyuşmaması nedeni ile yaşanan bir rahatsızlıktır. Farklı zaman dilimleri arasında seyahat edildiğinde ortaya çıkan bu rahatsızlık; aşırı yorgunluk, uykusuzluk, dikkatsizlik ve sindirim sorunlarına neden olabilir. Uyku bozukluğu, jet lag’in en bilinen etkilerinden biridir.  

Jet Lag Neden Olur?

Jet lag, vücudun değişen saat diliminden etkilenmesi ile ortaya çıkar. Yapılan araştırmalara göre jet lag, batıdan doğuya doğru gittikçe ve gündüz uçuşlarında daha çok görülmektedir. Yaş yükseldikçe de jet lag riski artmaktadır. Bunun nedeni ise genç vücudun biyolojik değişimlere çok daha hızlı ayak uydurabilmesidir. Vücudun biyolojik ritmi 24 saatlik bir rutinden oluşur. Jet lag sendromu, bu rutinin bozulduğu durumlarda ortaya çıkar. Yani gittiğiniz yerin yerel saatine göre jet lag rahatsızlığı ile karşılaşabilirsiniz, çünkü tüm vücut rutini bozulmuş olur. Örneğin İstanbul ile Bişkek arasında 3 saat fark bulunur. İstanbul’dan Bişkek’e uçuşlar ise ortalama 5 buçuk saat sürmektedir. Yani öğlen 12.00’de İstanbul’dan uçakla Bişkek’e hareket eden biri, Bişkek’e saat 17.30’da değil 20.30’da varır. Bu da jet lag yaşamasına neden olabilir. Bu durum karşısında yapılabilecek belli başlı şeyler vardır.

Jet Lag Nasıl Geçer?

Farklı saat dilimindeki ülkelere yapılan uçak yolculuğu sonrasında ortaya çıkan jet lag, kişinin fizyolojik ve psikolojik özelliklerine göre değişir. Kısa sürede geçebildiği gibi uzun süreli jet lag durumu da görülebilir. Jet lag için henüz ortaya konulmuş kesin bir tedavi yoktur. Ancak bazı öneriler, jet lag etkisini en aza indirme konusunda yardımcı olabilir.

Jet Lag’den Kurtulmak için Öneriler

Jet lag etkisinden kurtulmak için belli başlı yöntemler izlenebilir.

• Saat dilimi farklı bir yerlere gidecekseniz uçuşunuzdan birkaç gün önce o yerin zaman dilimine göre biyolojik ritminizi düzenleyebilirsiniz. Gideceğiniz yerde 2 günden fazla kalmayacaksanız biyolojik ritminizi değiştirmeniz tavsiye edilmez.
• Uçuştan önceki gün ve uçuş gününüzde kendinizi fazla yormayın ve alkol almayın.
• Akşam erken saatlerde iniş yapabileceğiniz uçuş saatlerini tercih edin. Böylece iniş yaptıktan sonra uyku düzeninizi ayarlamak için vaktiniz olur.
• Önemli bir toplantıya gidecekseniz gideceğiniz yere toplantıdan 1-2 gün önce  gitmeniz uygun olur. Böylece biyolojik ritminizi ayarlayabilirsiniz.
• Güneş ışığının olduğu saatlerde uyanık kalmak, jet lag etkisinden kurtulmanıza yardımcı olur.