Seyahat Sözlüğü

Oksijen Yetmezliği (Hipoksi) Nedir?

Hipoksi, oksijen tüketen organizmanın dokularını yeterince oksijenle besleyemesi sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Basitçe oksijen yetmezliği de denilebilir. Yüksek rakımlı uçuşlarda, düşük seviyelerdeki dalışlarda hipoksi görülebildiği gibi belli başlı rahatsızlıkların sonucunda da hipoksi oluşabilir. Uçuş sırasında nadiren görülse de uzman yardımı gerektiren ciddi bir rahatsızlıktır.

Uçak Yolculuğunda Hipoksi Neden Olur?

Uçaklarda oksijen seviyesi her zaman yeterlidir. Yüksek irtifada gerçekleşen uçuşlarda kabin basıncı çok düşük olduğu için kanın oksijene doyması zorlaşır. Bu tür anlarda oksijen taşıyan kan hücreleri, görevlerini yeterince yapamaz ve bu da dokuların daha az oksijenle beslenmesine neden olur. Oksijen miktarının düşebileceği anlarda, özellikle kalp, damar, solunum ve akciğer hastalıkları olan yolcuların bu duruma dikkat etmesi gerekir. Uzun süreli uçuşlarda sağlıklı bireyler yüksek irtifadaki düşük kabin basıncından etkilenmezler; ama özellikle akciğer ve kalp sorunları olan hastalarda görme bozukluğu, solunum yetmezliği, nefes darlığı ve bilinç yitimi gibi etkiler görülebilir. Normal şartlarda insan vücudunda kısmi oksijen basıncı en az 0.16 olmalıdır. Bu oranın altında hipoksi durumu görülür.

Hipoksi Belirtileri Nelerdir?

Hipoksi belirtileri, durumun şiddetine göre şekillenir.

• Baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Çarpıntı
• Konsantrasyon eksikliği
• Deride morarmalar
• Donuk bakış
• Hafıza kaybı
• Bilinç yitimi

Hipoksi Durumunda Ne Yapılmalı?

Hipoksi durumunda kesinlikle bir uzman müdahale etmelidir. Hipoksinin nedenlerine göre nefes alma eylemini kolaylaştırmak için hava yolunu açmak ve kan dolaşımı için bir tetikleyici olmak gerekir. Uzun süre hipoksiye maruz kalan bir insan için durum çok ciddi olabilir. Bu nedenle kalp, akciğer ve solunum rahatsızlığı olan hastalar, uçak yolculuğundan önce doktorlarına danışmalıdır.

Hipoksiye Karşı Alınabilecek Önlemler

• Hipoksi, düşük oksijen seviyelerinde ortaya çıkar. Hipoksiye maruz kalmamak için bu tür ortamlardan uzak durmak gerekir.
• Yüksek irtifalı uçuşlarda, kandaki oksijen azalmasının yol açtığı durumların etkisini minimalize etmek için gazlı ve alkollü içeceklerden uzak durmanız tavsiye edilir.
• Modern havacılıkta, hipoksi durumuna karşı her türlü önlem alınır. Ticari uçuşların çoğu 5 ila 7 bin feet irtifada seyreder, 10 bin feet’ten itibaren oksijen konsantrasyonu arttırılır. 30 bin feet’te ise (ticari uçuşlarda bu irtifaya çıkılmaz) basınçlı %100 oksijen verilmesinin yanı sıra özel kıyafetler kullanılır.